Michal Lapinski Studio

CZYNNIK/ FUNKCJA (factor/function) 

   Terminy matematyczne używane przez Biona dla określenia zależności pomiędzy postulowanymi “aktywnościami”, czynnikami psychicznymi (czynnik), jak na przykład zawiść ai obserwowalnymi przejawami czynności psychicznych (funkcja). Funkcja jest względnie stabilna (na przykład funkcja alfa lub inne określane przez psychoanalizę funkcje osobowości) i może być związana z szeregiem czynników, których obecność można wydedukować, obserwując funkcję. Funkcja może być również czynnikiem wchodzącym w skład funkcji bardziej złożonej (na przykład funkcji alfa). (Bion, 1962, s. 89))

 

DZIWACZNE OBIEKTY (bizzarre objects).

    Powstają w efekcie zniszczenia lub odwrócenia funkcji alfa i biorą odział w manifestacjach psychotycznych. Pokrewne elementom beta, ale bardziej złożone; zawierają również elementy ego i superego.

 

ELEMENT NIEZMIENNY (invariant).

    Wspólna, niezmienna cecha obiektu/zjawiska określająca jego “istotę” i występująca w jego różnych urzeczywistnieniach. Element ten nie zmienia się w poszczególnych przekształceniach ( w przeciwieństwie do zmiennych charakterystyk) i jest dostępny drogą poznania intuicyjnego. (Por. Sandler, 2005; s.767)

 

JĘZYK OSIĄGNIEĆ. (Language of Achievement) 

    Nawiązanie do Keatsa, który mówił o “Człowieku Osiągnięć” (używając przykładu Szekspira). Odnosi się do “osiągnięcia” środków wyrazu, które pozwalałyby na przekazanie doświadczeń emocjonalnych, wywodzących się z  kontaktu z nieuchwytną, ale znaczącą  prawdą. Kontakt taki jest  nieuchronnie przelotny, ale może być dostępny w sytuacji analitycznej poprzez intuicję i zdolność negatywną.

    Pojęcie trudne do zdefiniowania gdyż odnosi się do skomplikowanego zagadnienia, którym wielokrotnie zajmuje się Bion, a mianowicie do dialektycznego związku między myślą a działaniem (kolumna 6 Siatki). Zastosowanie języka osiągnięć może prowadzić do działania w formie interpretacji, co stanowi osiągniecie analityka, pacjenta, lub ich obu. (Wdrożenie interpretacji podąża więc drogą, która może być oznaczona w siatce jako np. C3 lub C4 → D4 lub C5 → E5 i wreszcie E6.)

    Pojęcie język osiągnięć staje się bardziej zrozumiałe, gdy zestawimy je z terminem język substytucji. Bion odróżniając trzy dwa pojęcia, podkreśla kontrast między nimi.

 

JĘZYK SUBSTYTUCJI (Language of Substitution) 

    Podczas gdy język osiągnięć stanowi według Biona “zarówno wstęp do działania jak też jest sam formą działania” (Bion, 1970/2010.s. 195),  język substytucji jest zastępczą formą działania. Podczas gdy język osiągnięć jest pochodną  intuicji, nieuzależnionym od zmysłów językiem poznania prawdy pozamaterialnej, O,  język substytucji jest językiem codziennym; odnosi się do materialnej, obserwowalnej rzeczywistości; posługuje się symboliczną reprezentacją obiektów; używa obrazów i narracji wywodzących się z wrażeń zmysłowych.

    Bion uznaje wyższość i nieodzowność języka osiągnięć w doświadczeniu i procesie analitycznym, gdyż pozwala on na “osiągnięcie” zbliżenia się do O, w przeciwieństwie do języka substytucji, którego konsekwentnym “osiągnięciem” jest wyprodukowanie kłamstwa (kolumna 2) (patrz również (Bion, 1970/2010, rozdz.11).

    Należy jednak pamiętać, że i w tym przypadku Bion zajmuje stanowisko bezstronne i dialektyczne,  podkreślając wyraźnie konieczność uwzględnienia i stosowania obu form języka (tamże, s. 196)

 

"O"

    Absolutna prawda, w istocie swojej niepoznawalna (pokrewna do idealnej formy Platona i noumenu (Kantowskiej „rzeczy samej w sobie”). Zbliżyć się do niej można poprzez formy pośrednie (przekształcenia).

 

PERSPEKTYWA (vertex)

    Bion używa abstrakcyjnego, geometrycznego terminu, aby uniknąć ograniczających skojarzeń, jakie niósłby termin „punkt widzenia”, sugerujący odniesienia wyłącznie wzrokowe. (Bion, 1965, s. 91-92) Termin ten w ogólniejszym znaczeniu określa również tendencję (por. Bion, 1970/2010, rozdz. 8).

 

POŁĄCZENIE (link) 

    Ma charakter emocjonalny i wiążący obiekty, określa dominującą w danej sytuacji (np. analitycznej) tendencję. Bion identyfikuje następujące kategorie połączeń: H= nienawiść (Hate); L= miłość (Love); K= poznanie (Knowledge). Nadaje on specjalne znaczenie więzi K, rozważając rozwój i patologię myślenia.

 

POMIESZCZAJACE/POMIESZCZANE (container\contained) (oznaczane symbolami ♀ i ♂)

    Ogólne (“puste”) pojecie odnoszące się do procesów psychicznych, w których można wyróżnić relacje miedzy dwiema współzależnymi tendencjami: tendencja do ogarnięcia, pomieszczenia (pomieszczające) i tendencja do bycia pomieszczonym (zawartość/pomieszczane). Relacja ta ma wiele wariantów i może być wypełniona rożnymi treściami.

 

POMIESZCZANIE. (containment) 

    Funkcja układu pomieszczające/pomieszczane. 

 

PÓŁCIENIE ZNACZEŃ (penumbra of associations) 

    Termin zapożyczony z astronomii, którym Bion posługuje się dążąc do precyzji sformułowań i chcąc uwzględnić rożne aspekty, niuanse i odcienie danego słowa (zob. Sandler, 2005, s.564).

 

PRZEKSZTAŁCENIA (transformations) 

    Pojęcie wprowadzone i szczegółowo opisane przez Biona w książce Transformations/Przekształcenia (1965/2015). Odnosi się do procesów,  przez które zjawiska psychiczne, stanowiące pochodne niedostępnej absolutnej prawdy “O”, ulegają przetworzeniu. Przekształcenia mogą być  twórcze i zorientowane na prawdę, lub też zorientowane na zafałszowanie i niszczące.

    Przekształcenia odnoszą się do doświadczeń psychoanalitycznych, które są obserwowalne i dostępne dla obojga uczestników. Bion uważa jednak, ze ostateczna prawda o takim doświadczeniu, “rzecz-sama-w-sobie” –  czemu nadaje termin “O”, jest nieznana i niepoznawalna, ale “jest dostępna przekształceniom zarówno przez pacjenta jak i przez analityka.” (Bion, 1965, s. 48). Każdy z uczestników sytuacji analitycznej będzie jednak patrzył na nią z innej perspektywy – przekształcenie pacjenta (Tp) jest odmienne od przekształcenia analityka (Ta).

    Biona uważa, że  “Prace psychoanalityka można uważać za przekształcenie realizacji (czyli określonego doświadczenia psychoanalitycznego) w interpretacje lub szereg interpretacji” (T:6).

    Można oczekiwać, ze w miarę postępu procesu analitycznego – w pojedynczej sesji i w przeciągu dłuższego czasu – przekształcenia pacjenta będą odchodzić od form psychotycznych i bardziej zbliżać się do form używanych przez analityka i użytecznych analitycznie. Odzwierciedlane to będzie w Siatce poprzez przesuniecie w dół osi pionowej i w prawo wzdłuż osi poziomej.

     Bion opisuje specyficzne rodzaje przekształceń. Część z nich, oparta na omnipotencji i projekcji, charakteryzuje funkcjonowanie psychotyczne. Do tej kategorii należy przekształcenie w halucynozie (halucynacyjne, życzeniowe),  przekształcenie  projekcyjne (ewakuacyjne, kontrolujące) i przekształcenie w K zdominowane przez omnipotencję (intelektualne). Pośrednią formę stanowi “sztywne” przekształcenie, które towarzyszy funkcjonowaniu neurotycznemu, ale które zakłada istnienie funkcjonującego ego i możliwość analitycznej współpracy. Do przekształceń “poznawczych”, zakładających uczenie się z doświadczeń należą przekształcenie w K, kiedy możliwe jest przejście K → O i, najważniejsze dla Biona przekształcenie w  O. 

 

“Sztywne” przekształcenie (rigid motion transformation) 

    Termin geometryczny, oznaczający dokładna replikę, z zachowanymi stałymi parametrami, odnosi się do “tradycyjnego” przeniesienia nerwicowego. Freud uważał, ze reprodukuje ono z “niepożądana wiernością” infantylna seksualność i kompleks Edypa w stosunku do osoby analityka. W przypadkach tego typu przekształcenia,  zadanie analityka bywa niełatwe, ale w zasadzie może on liczyć na współpracę pacjenta i podstawowa zgodność co do celów analizy. Partnerstwo z pacjentem (asymetryczne) jest akceptowane i, mimo oporów, utrzymywane. Pacjent jest w stanie myśleć o swoich doświadczeniach i korzystać, uczyć się z doświadczeń.

 

Przekształcenie projekcyjne 

— towarzyszy funkcjonowaniu psychotycznemu. Możliwości przekształcenia przez pacjenta jego ”O” w używalne doświadczenie są mniej lub bardziej ograniczone, a procesy myślowe – zaburzone. Treści psychiczne podlegają procesom identyfikacji projekcyjnej, która staje się głównym sposobem relacjonowania ich analitykowi.

    Zgodnie z ideami Biona identyfikacja projekcyjna może być forma komunikacji (Bion porównuje ją z komunikacją muzyczną lub artystyczną), ale nie jest ona łatwa do wykorzystania. Projekcje maja charakter działań (A6) i zamiast służyć wymianie myśli, mogą prowokować analityka do działań reaktywnych (takich samych lub wręcz przeciwnych). Działania takie są odpowiednikami projekcji i potwierdzają ich wiarygodność. W rezultacie tego obiekt (analityk) będący celem projekcji staje się – lub wydaje się być – przez nie  przekształcony i nabywa właściwości zgodnych z fantazjami i obiektami wewnętrznymi pacjenta.

    Wydarzenia i elementy nie mające realnego związku z osobą analityka używane są  w relacji do niego lub jemu przypisywane. Proces ten nie podlega korekcji rzeczywistości i opiera się interpretacji. Stanowi zniekształcenie rzeczywistości jako takiej, reprezentując “prywatną” rzeczywistość psychiczna (O)  pacjenta, która w tym przypadku nie pokrywa się w żadnej mierze z rzeczywistością (O) analityka i nie jest w stanie się z nią komunikować.

 

Przekształcenie w halucynozie 

— realizowane jest w formie obserwowalnych halucynacji, ale też wyrażać się w rodzaju funkcjonowania, który opiera się na omnipotentnym spełnieniu życzeń.  Celem omnipotencji (myślenia) jest ustanowienie wyższości (moralnej lub intelektualnej i kontroli nad obiektem (analityk, rodzic, analiza), z możliwością eksploatacji tej relacji w służbie zawiści i zachłanności. Ten sposób funkcjonowania traktowany jest – otwarcie lub skrycie – jako przewyższający sposób funkcjonowania  oferowany jest przez analizę. Pacjent bezkrytycznie używa omnipotentnej fantazji, by zapewnić sobie nie tylko ochronę przed bólem psychicznym, ale także by dostarczyć sobie wszelkich możliwych gratyfikacji, bez ograniczeń i bez konieczności liczenia się z rzeczywistością.  W tej sytuacji analityk, jego obecność i nieobecność przestają mieć znaczenie, zależność jest zaprzeczona, a wartość analizy zredukowana do zera. Co więcej, interwencje analityka interpretowane są jako jego próby ustanowienia wyższości nad pacjentem. Pacjent uważa, ze analityk chce pozbawić go należnej mu satysfakcji, pomniejszyć go i upokorzyć, obrabować go z jego zasobów.

 

Przekształcenie w K 

    — odbywa się na poziomie myśli racjonalnej i logicznej, wywodzi się ze spostrzeżeń zmysłowych, odwołuje się do pamięci. Jego manifestacjami są rozważania, interpretacje, zrozumienie i wgląd. Jest nieodzowne w procesie analitycznym, ale nie jest zawsze możliwe i dostępne. Co więcej, zdaniem Biona nie jest ono wystarczające, a opieranie się wyłącznie na nim może ograniczyć proces analityczny.

 

Przekształcenie w O 

— jest zdaniem Biona zasadniczym elementem psychoanalizy. Należy do niego dążyć i możliwości osiągania go kultywować. Przekształcenie takie opiera się na poznaniu intuicyjnym umożliwiającym kontakt z pozazmysłową, niekoniecznie dostrzegalną, ale wyczuwalną rzeczywistością psychiczną.

 

SIATKA (Grid)

    Siatka Biona to tabela współrzędnych pozwalająca na klasyfikację i analizę elementów materiału psychoanalitycznego pod względem ich relacji do rozwoju form myślenia (oś pionowa) i zależnie od  ich zastosowania (oś pozioma). Siatka używana jest do analizowania materiału po sesji psychoanalitycznej.

    Całej Siatki, jak też jej poszczególnych kategorii nie należy traktować jako niepodważalnych definicji, ale jako narzędzi pomocnych w uszeregowaniu płynnych, nieuchwytnych zjawisk – doświadczeń, ich percepcji i przekształceń – co daje możliwość postulowania ich sekwencji oraz wzajemnych zależności.

    Bion porównuje funkcję Siatki do przyrządu, który służy do psychoanalitycznej gimnastyki umysłowej. Nie może być używana w czasie sesji. Nie ma zastępować obserwacji ani samego procesu psychoanalizy, ale pozwala się do nich przygotować. Zastosowana po sesji analitycznej Siatka umożliwia też systematyczną analizę i refleksje nad materiałem i interakcjami, jakie miały miejsce w czasie sesji analitycznej.

    Odniesienia do Siatki przewijają się poprzez wiele prac Biona (Bion, 1963; 1977; 1997).  Poprzez ogólne rozważania i przykłady demonstruje on wiele sposobów zastosowania Siatki. Poddaje też Siatkę krytycznej ocenie, wykazuje jej ograniczenia oraz zwraca uwagę, iż jej funkcja polega na przybliżeniu w rozumieniu zjawisk, których skomplikowanie nie pozwala na ostateczną i “naukową” klasyfikację (patrz niżej).

 

Oś pionowa siatki (A do H) 

    — jest próbą zaklasyfikowania rozwoju myśli. Zaczyna się od najbardziej prymitywnej kategorii – elementów beta – i liniowo podąża do coraz bardziej rozwiniętych i abstrakcyjnych form myśli. Jest to próba zaklasyfikowania istniejących lub postulowanych stwierdzeń (statements) oraz  procesów, które według Biona maja charakter ciągły, choc można w nich wyróżnić poszczególne stopnie.

 

Rząd A: Elementy beta 

    — są odpowiednikami rudymentarnych wrażeń zmysłowych. Nie nadają się one do myślenia. Mogą być magazynowane, ale (w przeciwieństwie do elementów alfa) nie jako ślady pamięciowe, a jako “surowe, nieprzetrawione fakty”. Nie nadają się do myślenia, tylko do manipulacji. Mogą być wydalane, użyte w projekcyjnej identyfikacji; w tych formach werbalizacji, które są właściwie rozegraniem w działaniu; biorą odział w manifestacjach psychotycznych i psychosomatycznych. (Kategoria ta ma powinowactwo do  kolumny 6, obejmującej wszelkiego rodzaju działania).

    Elementy beta przetwarzane są na elementy alfa poprzez działanie FUNKCJI ALFA . Ta postulowana przez Biona funkcja jest pierwszym zasadniczym etapem na drodze do powstawania myśli. Przetwarza ona dane sensoryczne (wrażenia zmysłowe) – elementy beta –  na elementy alfa. Pozwala na różnicowanie pomiędzy funkcjonowaniem świadomym i nieświadomym, oraz pomiędzy stanami snu i jawy.

 

Rzad B: Elementy alfa 

    — są elementarnymi wrażeniami, które, w przeciwieństwie do elementów beta, nadają  się do przechowywania w pamięci i do przetwarzania w następną kategorie, Treści Senne i Mity. Można je określić jako klocki, służące do budowy uchwytnych obrazów i innych prewerbalnych elementów, które Bion umieszcza w następnej kategorii.

    Powyższe pojęcia - elementy beta, funkcja alfa, elementy alfa - nie mają odpowiedników w obserwowalnej rzeczywistości. Pojęcia te mają zasadnicze znaczenie w teoretycznym modelu Biona prymitywnych (protomentalnych) procesów psychicznych, ale tylko jako wyznaczniki zjawisk i procesów, które w istocie swej pozostają nieznane, co Bion wielokrotnie podkreśla. Można je określić jako ”pojęcia puste”, które nabierają znaczenia dopiero, gdy wypełni się je treścią.

 

Rzad C: Treści senne i mity 

    — są to znaczące treści obrazowo-myślowe wyrażone w formie sensorycznej (głównie wzrokowej), pojawiające się w marzeniach sennych, halucynacjach, mitach i obrazowych opowieściach (narratives). Obejmują obserwowalne zjawiska, które mogą być dostępne pracy analitycznej.

 

Rząd D: pre-koncepcja (Pre-conception) 

    Pojęcie wywodzące się od Kanta, który postulował istnienie wiedzy a priori, niezależnej od rozumu i dogmatów; a także “myśli bez pojęć”. Dla Biona pre-koncepcja to nieuformowane i nie-nasycone treścią oczekiwanie (np. u niemowlęcia, postulowane istnienie piersi), które poprzez spotkanie się z urzeczywistnieniem wypełnia się treścią i staje się uformowaną koncepcją. Bion symbolicznie oznacza pre-koncepcje przez (ψ) ξ,  gdzie ξ oznacza element nie-nasycony, a ψ – element stały.

    Bion rozróżnia pre-koncepcję i prekoncepcję, która oznacza ustalone przekonanie, istniejące uprzedzenie. Jest ono już nasycone treścią, tak więc może stanowić przeszkodę (foreclosure) do dociekania (Inquiry). Jest nieuchronne, ze prekoncepcje będą operować w sytuacji analitycznej, ale analityk winien dążyć to tego by jego podejście (i sformułowania) nie opierały się na tych (często teoretycznych i intelektualnych) prekoncepcjach, ale wywodziły się ze zdolności negatywnej (negative capability) i wyrażone były w języku osiągnięć.

 

Rzad E: Koncepcja (Conception) 

    — powstaje z pre-koncepcji  poprzez zetkniecie się z urzeczywistnieniem (realisation). Jest to sformułowana  myśl, która przechodzi kolejno w bardziej abstrakcyjne kategorie.

  

Rzad F: Pojecie (Concept) 

    Zdefiniowana, nazwana, ogólniejsza idea; element teorii. Wywodzi się z koncepcji poprzez proces eliminacji elementów emocjonalnych i idiosynkratycznych. Inaczej mówiąc, jest to powiązany słowem (nazwany) element mający charakter stałego związku (Bion, 1962, s. 68-9).

 

Rzad G: Naukowy system dedukcyjny (Scientific Deductive System): 

    — pojęcia połączone w logiczny, konsystentny system teoretyczny;  struktury logiczne wyrażające ogólne teorie (wg definicji Braithwait’a; Scientific Explanation, CUP, 1955)

 

Rząd H:  Rachunek algebraiczny (Algebraic Calculus) 

    — Najbardziej abstrakcyjna kategoria odnosząca się do systemów myślenia matematycznego.

 

Dwie ostatnie kategorie, zdaniem Biona, nie mają reprezentacji w sytuacji klinicznej. Jak z tego wynika, teorie psychoanalityczne nie powinny rościć sobie pretensji do statusu teorii naukowych w ścisłym tego słowa znaczeniu.

 

Oś pozioma siatki (1-6) jest próbą uszeregowania sposobów, w jakie używane są elementy przynależące do poszczególnych rzędów. Określają one ich funkcję w stosunku do postulowanych (rzędy A, B, H) lub obserwowalnych (rzędy C, D, E, częściowo F)  stwierdzeń (statements). Odpowiadają one luźno funkcjom ego (Freud) (patrz niż.). Wyjątkiem jest Kolumna 2, która ma specjalną i odrębną funkcję (p.niż).

        

Kolumna 1: Hipotezy definiujące (Definitory Hypotheses):

    — stwierdzenia definiujące (“co jest co”), zakreślające granice zjawisk i pojęć, co jednocześnie wyklucza inne zjawiska i pojęcia.

 

Kolumna 3: Notacja (Notation)

    Jest to funkcja gromadzenia danych (pamięć).

 

Kolumna 4:  Uwaga (Attention) 

    Aktywność psychiczna skierowana na postrzeganie i odbiór wrażeń zmysłowych. Wg Freuda jest to spotykanie “Aktywność ta zmierza w kierunku wrażeń zmysłowych miast czekać, aż one same się pojawią”. (Pisze o tym w artykule „Uwagi na temat dwóch zasad procesu psychicznego”). Jest częścią postawy analitycznej (Freudowska „równo rozłożona uwaga” Freuda; Bionowskie “zamyślenie”).

 

Kolumna 5: Dociekanie (Inquiry)

    Aktywność nastawiona na poszukiwanie; zmierzająca do naświetlenia lub pogłębienia materiału psychoanalitycznego, prowadząca do ujawnienia nowego materiału.

 

Kolumna 6: Działanie. (Action) 

    Odnosi się do myśli, które maja charakter działań lub prowadza do działań, zwłaszcza o charakterze rozegrań w działaniu. Termin ten obejmuje również  formy interpretacji, które pobudzają zmianę i rozwój (np. interpretacje zmieniające wg. Stracheya). 

    Używając Siatki można wyróżnić różne rodzaje działań: bezmyślne rozegrania w działaniu – A6; wyrażenie marzenia sennego w akcji (np. w przeniesieniu) – C6; przemyślane celowe działanie (np. interpretacja) – E5 →F6

 

Kolumna 2, oznaczona literą ψ (psi) 

    — ma osobne, specjalne znaczenie. Obejmuje ona fałszywe stwierdzenia, kłamstwa,  rożne form zaprzeczeń, zniekształceń i urojeń, które występują zarówno u pacjenta jak i analityka. Podczas gdy reszta Siatki odnosi się do dążenia do poznania prawdy (+K) i obejmuje aktywności psychiczne skierowane na wyrażenie, rejestrację i użycie prawdy, kolumna 2 obejmuje wszystkie aktywności, które skierowane są przeciwko poznaniu prawdy (–K). Poznanie prawdy jest dla Biona zagadnieniem centralnym i znajduje nieodzwierciedlenie w rozwinięciu koncepcji “O”. Dlatego też sugeruje on, że kolumnę 2 można sobie wyobrazić jako paralelną “negatywną” Siatkę.

    Użycie symbolu ψ na oznaczenie tej kolumny, ma podwójne i – jak często u Biona – dialektyczne (czy nawet przewrotne) odniesienia . Odnosi się bowiem zarówno do przedrostka “pseudo-” pochodzącego od  greckich wyrazów oznaczających coś fałszywego, kłamliwego lub oszukańczego, ale zarazem można go interpretować jako odniesienie do symbolu oznaczającego psychikę, a w ujęciu Freuda – psychoanalizę.

    Ta sprzeczność staje się to bardziej zrozumiała, gdy potraktujemy Siatkę jako rezultat przekształcenia, procesu, który symbolicznie można określić jako O ➔K. Wg samego Biona, „Wszelkie elementy siatki wyrosły z O i dopiero, gdy O ujawni się w stopniu wystarczającym, byśmy mogli uchwycić jego sens, może być reprezentowane przez elementy siatki. Dopiero gdy ujawnię się w stopniu, w którym może być reprezentowane przez elementy siatki, można uchwycić jego sens.” (1970/2010, s. 98). Tak więc elementy, zwarte w Siatce stanowią odzwierciedlenie prawdy – O, a zarazem jej zafałszowanie.

 

Przykład zastosowania siatki

 

W Rozdziale 4.  Bion opisuje konsekwencje zdominowania pamięci, która ma pomieścić  niespełnione pragnienie (C3) przez inne pragnienie, w tym przypadku dążące do znalezienia zgodności z teorią (M. Klein). 

     Dalszy proces rozwijać się może w kierunku:

–  „racjonalizacji”, tj. przekształcenia pre-koncepcji (D) w pojęcia, wyznaczające rozwój i możliwość ich zastosowania (D >> F 2, 4, 5, 6) . Włączenie w ten proces F 2, sugeruje, że nadal (i zawsze) istnieje możliwość podążania drogą zafałszowań.

– „ utrwalenia” w C 2, co można określić jako „życzeniowe zafałszowanie”. Prowadzi ono do odcięcia się od obserwowalnej rzeczywistości („bariera przeciwko doznaniom zmysłowym”) oraz do nasilenia się identyfikacji projekcyjnej. Ta ostatnia zmierza w kierunku nieświadomości (minus K) i obejmuje ewakuację obiektów „ze świata psychicznego w świat zmysłowy”.

 

STAŁY ZWIAZEK (constant conjunction) 

    Termin, który pochodzi od angielskiego filozofa Hume’a. Używany przez Biona dla określenia zjawisk lub elementów, które powiązane są wspólnymi cechami i zjednoczone przez określającą je nazwę. Powiązanie takie nie musi oznaczać związku przyczynowo-skutkowego i może nie mieć odpowiednika w rzeczywistości.

 

ŚWIADOMOŚĆ (consciousness) 

    Odpowiada definicji Freuda: “organ zmysłowy do postrzegania właściwości psychicznych”. Bywa odróżniana od awareness, taka świadomość, która obejmuje również emocjonalne znaczenie “właściwości psychicznych”. (por. De Masi, 2000)

 

URZECZYWISTNIENIE (realization) 

    – forma w jakiej przejawia się rzeczywistość. Na przykład formy geometryczne są jedną z realizacji rzeczywistości.

 

WIARA (Faith: F)

    Określa stan lub aktywność umysłu (akt wiary), który nie jest zaprzątnięty pamięcią ani pragnieniami, zdaniem Biona przeszkadzającym w dostępie do O – ostatecznej rzeczywistości i prawdy. Tak rozumiana wiara (F) oznacza przekonanie o istnieniu takiej prawdy i rzeczywistości (m.in. w postaci obiektów psychoanalitycznych) choć są one w istocie swojej niepoznawalne i dostępne są jedynie poprzez przekształcenia. Akt wiary to element i warunek doświadczenia, w którym możliwy jest kontakt z O, stan po-jedna-nia  i zachodzi przekształcenie w O. Bion zdecydowanie podkreśla, że ten koncept wiary nie ma znaczenia religijnego, jest natomiast integralna częścią procedury naukowej i psychoanalitycznej.

 

WIDZENIE OBUOCZNE (binocular vision)

    Umiejętność równoczesnego postrzegania z podwójnej perspektywy diametralnie rożnych poziomów zjawisk, np. świadomych i nieświadomych, z zachowaną możliwością ich różnicowania. 

 

WYBRANY FAKT (selected fact) 

    Odkrycie w materiale sesji powiązań i uwarunkowań, które krystalizują się w znaczącą treść. Jest to twórcza integracja, do której dochodzi poprzez wykorzystanie “zdolności negatywnej” i użycie intuicji. Może dotyczyć niezrozumiałego i rozproszonego materiału jak również elementów pozornie znanych, które nabierają nowych związków i znaczenia wyrażonego w wybranym fakcie.

 

ZAMYŚLENIE (reverie)

    Zdolność matki do wszechogarniającej miłości, otwartości i zrozumienia, która pozwala jej tolerować i przepracowywać projekcje dziecka (zwłaszcza te trudne do zniesienia). Dzięki tej zdolności matka, używając swej funkcji alfa, nadaje projekcjo, dziecka znaczenie, w rezultacie czego dziecko nabywa zdolności rozwijania swej własnej funkcji alfa i myślenia. 

 

ZDOLNOŚĆ NEGATYWNA (Negative Capability)

    Termin zapożyczony od Keatsa. Umiejętność pozostawania w stanie niepewności i wątpliwości, “bez irytującej pogoni za faktami i rozsądkiem”. Odnosi się do receptywnej i empatycznej postawy analityka, który w czasie sesji stara się unikać “pamięci, pragnienia i rozumienia”, by jak najbardziej zbliżyć się do prawdy “O” sytuacji analitycznej. Postawa ta jest podobna do “zamyślenia” (reverie) matki.